Ontdek hoe wij organisaties begeleiden bij het vinden van de juiste balans tussen autonomie en alignment enhoe leiderschap, cultuur en duidelijke doelen bijdragen aan succesvolle transities.
Leestijd: ongeveer 5 minuten
In een tijd waarin organisaties zich steeds sneller moeten aanpassen aan veranderende marktomstandigheden en maatschappelijke verwachtingen, worstelen veel bedrijven met het vinden van de juiste balans tussen autonomie en alignment. Wij begeleiden organisaties tijdens transities, en zien we vaak dezelfde dynamiek: teams krijgen steeds meer vrijheid en verantwoordelijkheid, maar zonder een duidelijke overkoepelende richting kan dit leiden tot fragmentatie en inefficiëntie.
Of zoals onze collega Heleen Vrolijk het treffend omschrijft:
“Autonomie zonder alignment is als een verzameling losse winkels waar iedereen vanuit zijn/haar eigen scope een bijdrage probeert te leveren.Het resultaat is altijd suboptimaal.”
De valkuilen van onbegeleide autonomie
Veel organisaties, vooral in de non-profitsector, hebben de afgelopen jaren sterk ingezet op het bevorderen van zelfredzaamheid. De gedachte is simpel: door teams meer autonomie te geven, bevorder je ondernemerschap, innovatie en snelle besluitvorming. Echter, wat vaak ontbreekt, is een gemeenschappelijk doel waar iedereen zich op kan richten. “We zien vaak dat er niet één duidelijke doelstelling is,” zegt Eric, oprichter van Ctree. “Een universiteit wil bijvoorbeeld zowel excellent onderwijs bieden, maar ook uitstekend onderzoek doen, sociale impact maken en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Wanneer die doelen haaks op elkaar staan, wordt het moeilijk voor teams om te begrijpen waar ze zich op moeten focussen. Dit resulteert in teams die vooral doen wat ze denken dat goed is, maar nauwelijks met elkaar afstemmen.”
Eric vult aan: “Het komt erop neer dat je langs elkaar heen werkt. Teams weten niet wanneer ze het goed doen, omdat er geen uniforme kwaliteitsstandaarden zijn.”
Heleen: “Dat leidt tot onduidelijkheid en soms zelfs tot onveiligheid. Mensen willen graag weten wat er van hen verwacht wordt en weten wanneer ze succesvol zijn.”
De rol van leiderschap in alignment
Het management speelt een cruciale rol in het creëren van alignment binnen een organisatie. Leiders zijn immers degenen die de richting bepalen en ervoor moeten zorgen dat iedereen naar hetzelfde doel toewerkt. “Ze zijn allesbepalend,” zegt Heleen. “Leiders zitten in de unieke positie om bij te sturen, te belonen en de juiste condities te scheppen voor alignment. In plaats van duidelijk richting te geven en de randvoorwaardelijke condities scheppen die teams nodig hebben om autonome beslissingen te kunnen nemen, zie je dat het leiderschap vaak verstrikt raakt in het micromanagen van teams,.”
Veel leiders worstelen zelf ook met hun rol binnen een autonome organisatie. “Een manager moet bijvoorbeeld bepalen of hij verantwoordelijk is voor het proces of voor de uitkomst. Die verwarring zorgt ervoor dat managers soms niet goed weten wat ze op hun hals halen als ze die verantwoordelijkheid nemen. Dat maakt het des te belangrijker om duidelijke afspraken te maken over wat autonomie precies betekent in de context van die organisatie,” aldus Eric.
De impact van cultuur en mindset
Onze aanpak is gericht op het creëren van een cultuur en mindset waarin autonomie en alignment hand in hand gaan. “Onze rol is vooral om de juiste dialoog te faciliteren,” legt Heleen uit. “We kijken naar de stakeholders: wie zijn er allemaal nodig om het werk goed te kunnen doen? Is er afstemming tussen afdelingen over de manier waarop zij bijdragen aan het primaire proces? Vaak zie je dat er niet voldoende wordt gekeken naar de bredere context, waardoor afdelingen langs elkaar heen werken.”
Eric voegt toe dat het vaak niet alleen gaat om het aanleren van nieuwe werkwijzen, maar vooral om het afleren van oude patronen. “Mensen zijn geneigd vast te houden aan hoe ze het altijd gedaan hebben, maar om succesvol te zijn in een veranderende organisatie, moeten ze juist bereid zijn oude gewoontes los te laten. Dat is nog veel moeilijker dan nieuwe dingen aanleren.”
Autonomie en psychologische veiligheid
Een belangrijke valkuil van organisaties die te veel inzetten op autonomie zonder alignment, is het risico op een gebrek aan psychologische veiligheid. “Als je niet duidelijk maakt wat de kaders zijn en wanneer je het goed doet, leidt dat tot onduidelijkheid en onveiligheid,” legt Heleen uit. “Veel bedrijven worstelen met die balans. Ze willen hun teams vrijheid geven, maar zonder duidelijke richtlijnen weten mensen niet waar ze aan toe zijn. Dat kan leiden tot verhoogd ziekteverzuim en een gevoel van falen, zelfs als er objectief gezien niets misgaat.”
Eric ziet dit ook terug in de kwaliteit van het werk dat geleverd wordt. “Als er geen duidelijke kwaliteitsstandaarden zijn, heeft iedereen zijn eigen interpretatie van wat ‘goed’ werk is. Dat leidt niet alleen tot inconsistentie, maar ook tot frustratie en demotivatie binnen teams.”
De weg vooruit
Hoe kunnen organisaties deze uitdagingen overwinnen? Volgens Heleen en Eric begint het met het creëren van een gedeelde visie en duidelijke doelen. “De visie van een organisatie moet voorwaardelijk zijn voor medewerkers om creatief en effectief te kunnen zijn,” zegt Heleen. “Als medewerkers niet begrijpen waarom hun werk ertoe doet en hoe het bijdraagt aan het grotere geheel, is het onmogelijk om echt succesvol te zijn.”
Daarnaast is het belangrijk om aandacht en erkenning te hebben voor de cultuur en geschiedenis van de organisatie. “Veranderingen moeten worden gecommuniceerd op een manier die respect toont voor het verleden van de organisatie,” legt Heleen uit. “Als je mensen meeneemt in waarom een verandering noodzakelijk is en wat het hen oplevert, zonder het oude tekort te doen, creëer je draagvlak en verminder je weerstand.”
De zoektocht naar balans
Het vinden van de balans tussen autonomie en alignment is een complex, maar essentieel onderdeel van succesvolle organisatieverandering. Bij Ctree ondersteunen we organisaties door niet te kijken naar wat er misgaat, maar door samen te ontdekken hoe het beter kan. Met een focus op cultuur, leiderschap en dialoog helpen we organisaties in transitie om niet alleen hun doelen te bereiken, maar ook om als geheel sterker, veerkrachtiger en toekomstbestendig te worden. Want uiteindelijk draait het om meer dan alleen prestaties: het gaat om het creëren van een omgeving waarin mensen zich betrokken en verantwoordelijk voelen voor het succes van de hele organisatie.
Is jouw organisatie in beweging en kan je hulp gebruiken bij het vinden van balans tussen autonomie en alignment? Neem dan nu vrijblijvend contact met ons op voor de mogelijkheden.
